Scrum Master – co naprawdę robi, kim jest w organizacji, rola w transformacji

Czym zajmuje się Scrum Master?

Kim jest Scrum Master? Niestety nadal pierwsze skojarzenie, jakie wielu osobom przychodzi na myśl, to jest to osoba związana z pracą na projektach, która jest od zrobienia wszystkiego co się da, żeby ten projekt dojechał. Przecież dowożenie jest najbardziej istotne, a Scrum Master powinien zapewnić, żeby Zespół ciągle był zmotywowany i szczęśliwy wykorzystując cały szereg mądrych narzędzi oraz karteczek. W końcu Scrum Master bez karteczek to słaby Scrum Master. Z resztą Scrum Master to nie jest praca na cały dzień.

Uważam, że zupełnie o to nie chodzi. Nie zrozum mnie źle, Scrum Master jest również odpowiedzialny za Przyrost Produktu na koniec Sprintu, ale to nie jest jego jedyny Focus. W tym wpisie, będę pisał o wyzwaniach dla Scrum Mastera, który pracuje w dużych organizacjach. Popatrzmy na to, przez pryzmat, tego co Scrum Master naprawdę robi według Scrum Guide.

Scrum Master jest odpowiedzialny za sukces Scruma w Twojej organizacji, jakby banalnie to nie brzmiało. Żeby Scrum rzeczywiście pomógł organizacji, powinno zajść wiele zmian. Dlatego Scrum Master działa jako Agent Zmiany na 3 poziomach: Product Owner, Zespół Deweloperski oraz cała Organizacja.

Dla Product Ownera, Scrum Master uczy na czym polega zarządzanie złożonym produktem w poprzez empiryczne podejmowanie decyzji. Nie jest często spotykane w dużych organizacjach, gdzie większość decyzji jest podejmowana na podstawie “wiedzy eksperckiej”, która, delikatnie mówiąc, nie zawsze jest poparta faktycznymi danymi :) Zarządzanie produktem to zarządzanie Product Backlog, zarządzenie oczekiwaniami interesariuszy, planowanie wydań, komunikacja na temat produktu itd. Jest to znacznie więcej rzeczy niż pisanie dobrych User Story.

Dla Zespołu Deweloperskiego, Scrum Master jest nawigatorem w drodze do samoorganizacji, liderem wspierającym (ang. Servant Leader), coachem, mentorem. Chroni Zespół i usuwa przeszkody na jego drodze. Szczególnie w dużych organizacjach, ta droga do samoorganizacji może być dosyć trudna, ponieważ bardzo często jest przejściem od modelu, gdzie PM albo inny manager zarządza pracą ludzi i jest rozliczny za „dowożenie” i za to co Zespół zbudował. Często trzeba też rozbijać silosy kompetencyjne w Organizacji i Zespole, uczyć Developerów pracy zespołowej, nowoczesnych technik wytwarzania oprogramowania itd.

Dla Organizacji, Scrum Master jest Agentem Zmiany. Tej części pracy Scrum Mastera chciałbym poświęcić najwięcej uwagi w tym wpisie, ponieważ bardzo często, przynajmniej mi tak się wydaję, ta część pracy jest pomijana przez Scrum Masterów oraz niezrozumiana przez samą Organizację. W tradycyjnych, hierarchicznych organizacjach pod kątem Zwinności — Scrum Master często jest rozumiany jako “Mini Project Manager”, albo manager zespołu przypisujący zadania. Jeszcze gorzej kiedy Scrum Master jest postrzegany jako osoba od organizowania spotkań, przyklejania karteczek i zarządzania Jirą.

Wpływ Scrum Mastera

Do tego, żeby Scrum naprawdę pomógł organizacji wygrać na bardzo dynamicznym rynku potrzebne jest odpowiednie środowisko. Praca nad stworzeniem tego środowiska jest jednym z głównych zadań Scrum Mastera i to jest właśnie to co rozumiem pod pojęciem — praca z Organizacją.

Jaki wpływ powinien mieć Scrum Master? Nauczenie Organizacji, że Product Owner ma być odpowiednio umocowany oraz ponosić odpowiedzialność za Return On Investment (ROI) oraz Total Cost of Ownership (TCO); nauczenie organizacji transparencji, inspekcji oraz adaptacji. Nauczenie organizacji, że Zespół Deweloperski powinien posiadać wszystkie niezbędne kompetencje dla wytworzenia Produktu bez zależności z zewnątrz. I to są absolutne podstawy. Jest to praca z całym otoczeniem wokół Zespołu Scrum. Mówiąc o dużych Organizacjach, zanim dojdzie do właściwego zbudowania i rozwoju Produktu, na pewno istnieje cały proces akceptacji, uzyskania finansowania, proces zakupowy albo rekutacja, proces podpisania Umowy z Dostawcą, ustalenie modelu zarządzania (governance). Wszystkie te elementy mają ogromny wpływ na przyszłą pracę Zespołu Scrum.

Decydując o wdrożeniu Scruma, organizacja też powinna zadawać sprawę, że zatrudniając dobrego Scrum Mastera, organizacja wchodzi w tryb zmiany. Jest to początek ciągłego doskonalenia oraz ciągłego podważania status quo. A Scrum Master to właśnie Agent Zmiany, mówiąc językiem corpo — Change Agent. To właśnie Scrum Master będzie najczęściej zwracał uwagę na absurdy organizacyjne, zbędne procesy, przestarzałe procedury i złe środowisko pracy. Dlatego też Scrum Master powinien być odpowiednio umocowany i respektowany przez Organizację. Implementacja Scrum’a sama w sobie powinna mieć wysoki priorytet dla Organizacji. Scrum to droga do Zwinnej Organizacji (Agile), a to oznacza transformację obecnej Organizacji w zupełnie inną.

Scrum Master, który nie może samodzielnie zamówić myszki, zarezerwować sali, zorganizować szkolenie czy dodać kogoś do Jira nie będzie w stanie wesprzeć ani zespołu ani organizacji.
Scrum Master, któremu nie odpisuje się na maile i nie akceptuje się spotkań bo jest dla dyrektora nikim, nie będzie w stanie wesprzeć ani zespołu ani organizacji.

Umocowanie Scrum Mastera w organizacji

W Scrum Guide, Scrum Master jest rolą, natomiast uważam, że szczególnie w dużych organizacjach, Scrum Master nie tylko powinien być traktowany jako rola, ale również powinien mieć odpowiednie umocowanie, podparte stanowiskiem „Scrum Master”. Pamiętajmy, że Scrum Master – to menadżer procesu Scrum. Jest to praca, która pilnuje przestrzegania ram frameworku Scrum i usuwa przeszkody. Przeszkody pojawiają się na nie tylko na poziomie poziomie Zespołu Scrumowego. Dlatego w pewnym momencie Scrum Master podważa obecny „status quo”, nie tylko w IT, ale również w „biznesie” i innych departamentach. Scrum Master nie zarządza ludźmi, ale zarządza całym procesem Scrum i musi mieć odpowiednie umocowanie, żeby móc to robić. Ramy wyznaczone przez Scrum Mastera muszą być respektowane. Scrum Master to stanowisko menadżerskie i warto o tym pamiętać. Żeby Scrum Master mógł działać, nie powinien być blokowany przez własnego przełożonego. Z mojego doświadczenia, dobrą praktyką jest posiadanie w organizacji odrębnego miejsca zatrudnia Scrum Masterów i Agile Coachów np. Centrum Doskonałości Agile (ang. Agile Center of Excellence). Pewnie i tak praktyka może być wypaczona przez jak to mówią Brytyjczycy „ciekawe” (ang. interesting) pomysły. Standardem jest pomysł „To może nazwiemy PMO inaczej i ze wszystkich PM’ów teraz robimy Scrum Masterów, a szef PMO to nawet taki Agile Coach”. W Centrum Doskonałości Agile należy zgromadzić tam osoby przede wszystkim z doświadczeniem w Scrum. Osoby, które widziały Scrum w praktyce i pracowały w Zwinnej Organizacji. Później można wyłaniać Scrum Masterów ze środka organizacji. Takie Centrum Doskonałości Agile warto powołać od początku transformacji i odpowiednio umocować w strukturze organizacji. Moim zdaniem, przy transformacji to jest odpowiednie miejsce, w którym powinien być zatrudniony Scrum Master. A podstawową rolą szefa tego Zespołu – zapewnić, żeby Scrum Master naprawdę mógł być Scrum Masterem w Organizacji. Szef Centrum Doskonałości Agile powinien być umocowany w organizacji do działania przez Zarząd, a najlepiej być członkiem zarządu.

Podsumowanie

Scrum Master to rola w procesie, ale też odpowiednie stanowisko pracy. Scrum Master pracuje nie tylko z Zespołem Developerskim i Product Ownerem w Sprincie. Scrum Master pracuje z całą organizacją. Praca Scrum Mastera to zarządzanie procesem, wyznaczenie ram i usuwanie przeszkód w całej organizacji. Żeby Scrum Master mógł wykonywać swoją pracę potrzebuje odpowiedniego umocowania i miejsca w organizacji. Im bardziej skostniała, hierarchiczna organizacja tym umocowanie jest bardziej potrzebne.